Tham dự buổi lễ có đồng chí Nguyễn Thị Thanh Lịch - Tỉnh Ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai; đồng chí Lê Bình Thanh - Tỉnh Ủy viên, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban kiểm Tỉnh ủy Gia Lai cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh, lãnh đạo các xã Tây Sơn, Bình Khê, Bình Phú, Bình An. Lãnh đạo xã Bình Hiệp có đồng chí Lê Minh Lực - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã, đồng chí Trương Tiến Dũng - Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã, đồng chí Lê Hà An - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã cùng các đồng chí nguyên lãnh đạo xã, các cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu tại Thuận Ninh và đông đảo cán bộ, chiến sĩ, nhân dân địa phương.
Đồng chí Lê Hà An - Chủ tịch UBND xã phát biểu ôn lại truyền thống
Chiến thắng Thuận Ninh là một Trang sử hào hùng của quân và dân Bình Hiệp. Tháng 9 năm 1965, tình hình chiến trường miền Trung - Tây Nguyên diễn biến vô cùng căng thẳng. Quân Mỹ đưa vào Quy Nhơn sư đoàn không vận số 1 - còn gọi là sư đoàn “kỵ binh bay”, gồm hơn một vạn quân, 455 máy bay, biên chế thành ba lữ đoàn, với vũ khí tối tân. Âm mưu của chúng là mở rộng kiểm soát, nối thông các trục đường chiến lược 1, 19, 14, tạo bàn đạp khống chế toàn chiến trường.
Bộ đội, du kích và nhân dân ta thể hiện tinh thần chiến đấu ngoan cường, mưu trí, biến thế bị động thành chủ động, đánh bại quân Mỹ ngay từ trận đầu. Chiến thắng Thuận Ninh đã đập tan huyền thoại “bất khả chiến bại” của lính Mỹ, chứng minh quân dân ta hoàn toàn có khả năng đánh thắng quân Mỹ hiện đại. Cổ vũ phong trào “Quyết chiến - Quyết thắng giặc Mỹ xâm lược” trong toàn Quân khu 5. Ghi dấu mốc quan trọng, cùng với Núi Thành, Vạn Tường trở thành một trong những chiến công mở đầu cho khả năng đánh bại sư đoàn kỵ binh bay Mỹ - niềm hy vọng chiến lược của Lầu Năm Góc.
Chiến thắng Thuận Ninh không chỉ là một trận đánh, mà còn là bản anh hùng ca bất diệt, thể hiện trí tuệ, lòng quả cảm và sức mạnh đoàn kết quân - dân Bình Định. Tháng 9 năm 1965, từ một thung lũng nhỏ bé, quân và dân ta đã gửi đi thông điệp mạnh mẽ: “Cứ dám đánh, ắt sẽ tìm ra cách đánh và nhất định sẽ thắng.” Để đối phó, Quân khu 5 phát động chiến dịch Đông 1965, chỉ đạo các đơn vị chủ lực tập trung đánh vào quân ngụy, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng đánh phủ đầu quân Mỹ. Tỉnh ủy Bình Định ra nghị quyết đẩy mạnh đấu tranh chính trị, xây dựng lực lượng vũ trang, tăng cường du kích, phối hợp chặt chẽ với bộ đội chủ lực. Hàng ngàn dân công hỏa tuyến ngày đêm xay lúa, giã gạo, tải đạn, tải thương, góp sức chuẩn bị cho chiến dịch. Không khí kháng chiến sục sôi, lan tỏa khắp thôn xóm.
Đồng chí Nguyễn Thị Thanh Lịch - Tỉnh Ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai cùng đoàn đại biểu tỉnh dâng hoa - dâng hương tại Khu di tích
Rạng sáng ngày 18 tháng 9 năm 1965, tại thôn Thuận Ninh, xã Bình Hiệp. Tiểu đoàn 2 - Trung đoàn 2 - Sư đoàn 3 Sao Vàng của ta bất ngờ đụng độ trực tiếp với quân Mỹ. Đây là trận đánh đầu tiên của Sư đoàn Sao Vàng với quân viễn chinh Mỹ. Vào lúc 5 giờ 30 phút sáng, hàng chục máy bay phản lực Mỹ bất ngờ trút bom xuống thung lũng Thuận Ninh. Tiếp đó, 45 trực thăng đổ gần 2000 lính Mỹ xuống các điểm cao bao quanh thôn. Các chiến sĩ Tiểu đoàn 2 bình tĩnh chờ địch vào gần rồi nổ súng, lập tức tiêu diệt nhiều tên Mỹ, đánh bật nhiều đợt tiến công. Tại đồi Thao Trường, Đại đội trưởng Thụ chỉ huy xung phong chiếm đỉnh đồi, bắn cháy một trực thăng ngay trên đầu địch, diệt gọn nhiều tên. Ở đồi Đại Liên, phó Đại đội trưởng Quang cùng đồng đội bắn hạ ngay những tên Mỹ vừa nhảy khỏi trực thăng; sau đó tiếp tục chiến đấu, dù bị thương vẫn hạ thêm nhiều tên địch.
Nhiều tấm gương dũng cảm xuất hiện như chiến sĩ Đỗ Thiềm bắn rơi trực thăng Mỹ; xạ thủ Hà Viết Luận diệt địch và bắn hạ phi công; chiến sĩ Vũ Văn Đề bắn bảy phát CKC hạ 07 tên Mỹ; tiểu đội trưởng Nguyễn Ba cùng đồng đội diệt gọn cả trung đội Mỹ cố thủ trong hầm. Trận đánh kéo dài đến chiều tối, vô cùng ác liệt. Quân Mỹ liên tục gọi thêm trực thăng, máy bay phản lực đến yểm trợ, nhưng đều thất bại. Xác lính Mỹ ngổn ngang trên các đồi, thung lũng. Đêm xuống, địch buộc phải rút lui trong hỗn loạn, dùng máy bay C130 thả đèn dù để vớt lính và thu xác.
Kết quả, hơn 200 lính Mỹ bị tiêu diệt, 11 máy bay bị bắn rơi, 40 chiếc khác trúng đạn. Trận Thuận Ninh đã giáng một đòn mạnh mẽ vào quân viễn chinh Mỹ, bác bỏ huyền thoại “bất khả chiến bại” của chúng. Đây không chỉ là chiến công của Tiểu đoàn 2, Sư đoàn 3 Sao Vàng, mà còn là niềm tự hào của quân và dân Bình Hiệp - minh chứng cho sức mạnh đoàn kết, ý chí quyết tâm “Quyết chiến - Quyết thắng giặc Mỹ xâm lược”.
Chiến thắng Thuận Ninh được coi là trận đầu tiên của Sư đoàn 3 Sao Vàng đánh thắng quân Mỹ ngay sau khi ra đời, khẳng định bước đầu thành công trong việc đối đầu với lực lượng quân sự mạnh hơn. Cùng với Núi Thành và Vạn Tường thì Chiến thắng Thuận Ninh đã trở thành dấu mốc lịch sử quan trọng, khẳng định quân và dân ta hoàn toàn có thể đánh thắng quân Mỹ ngay từ những trận đầu tiên, tiếp thêm niềm tin và sức mạnh cho toàn chiến trường Khu 5 trong những năm kháng chiến chống Mỹ đầy gian khổ nhưng rất đỗi hào hùng. Trải qua 60 năm, chiến thắng đó vẫn là biểu tượng tinh thần vượt khó, quyết chiến quyết thắng, là bài học về lòng yêu nước, sự hy sinh, và ý chí bảo vệ quê hương. Hoạt động kỷ niệm không chỉ nhằm tưởng nhớ quá khứ mà còn khơi dậy tinh thần xây dựng quê hương, phát triển kinh tế - xã hội đối với thế hệ hôm nay và mai sau./.